Zabytki Gminy Ustka (13)
Na szczególną uwagę zasługują empory - obiegające kościół dokoła balkony. Są wsparte na wielobocznych słupach i obiegają nawę kościoła, która jest założona na planie krzyża. Pochodzące z II połowy XIX wieku, mają ciekawą rzeźbę. Zielony kolor jest zharmonizowany z brązowymi podporami. Ich autorem jest miejscowy artysta, żyjący prawie dwa wieki temu. Masywna wieża świątyni zachowała kształt z około 1400 roku.
Ciekawym obiektem jest również XVII-wieczny ołtarz. Trudno historykom sztuki określić warsztat lub artystę, który wykonał ołtarz. Podobnie jest w przypadku wielu przedmiotów znajdujących się w kościołach Gminy Ustka. W niewielu przypadkach znamy fundatorów poszczególnych przedmiotów (jeżeli były dziełem wotywnym czy płytą nagrobną); w innym przypadku rzadko udaje się określić ich warsztat pochodzenia czy mistrza, który je wykonał.
Ołtarz jest skonstruowany według klasycznych kanonów: dolna część – czyli predella – zawiera scenę zapowiadającą wydarzenie ukazane w głównej części ołtarza. Ta zaś jest sceną zapowiadającą wydarzenie ujęte w naczółku, czyli najwyższej części ołtarza. W charnowskim kościele w predelli ukazana jest Ostatnia Wieczerza, w części głównej – Ukrzyżowanie, w naczółku – Zmartwychwstanie.
Kościół filialny p.w. "św. Bartłomieja" w Możdżanowie z XIV w.
Choć wieś leży nieco na uboczu, spragnieni historycznych ciekawostek nie powinni go omijać. Przede wszystkim dlatego, że w okna w prezbiterium wmontowanych jest 28 XVII-wiecznych witrażyków, natomiast w przedsionku przy schodach znajduje się najważniejszy eksponat tego kościoła – kropielnica.
Kropielnica, której rok powstania ocenia się na koniec XIVw., pochodzi najprawdopodobniej z pierwotnej kaplicy, poświęconej w 1374r. przez biskupa kamieńskiego. Kropielnica pierwotnie była chrzcielnicą. Wykonana z jednego wielkiego granitowego głazu. Ma kształt zbliżony do kielicha. Jedyną ozdobą tego przedmiotu są opaski, a to z powodu, ze granit jest materiałem twardym i trudno w nim rzeźbić. Wykonawca, wybierając ten materiał, musial się liczyć z ograniczeniami warsztatowymi. O fundatorze lub wykonawcy mógłby powiedzieć znak wyryty na kołnierzu czaszy w kształcie litery „H”.
Ciekawostką jest ołtarz główny, utrzymany w barokowym stylu,pochodzący z 1665r., przemalowany w 1871r., a następnie w latach 70. I 80. XX wieku. Predella Ołtarza to Ostatnia wieczerza, część Głowna to Wniebowzięcie, a w naczólu, czyli najwyższej części ołtarza „Zmartwychwstanie Jezusa. Cały ołtarz ozdobiony jest licznymi rzeźbami, postaciami aniołów i postaciami alegorycznymi.
Ciekawostki można znaleźć i przed kościołem. Tak jest w Możdżanowie. Przy wejściu, na skarpie znajduje się pomnik zabitych w I wojnie światowej. Całość ma kształt krzyża umieszczonego na zwężającym się ku górze słupie. U góry umieszczony napis 1914-1918. Jest też rzeźbiony miecz w otoczeniu dębowych liści – popularny motyw tego typu tablic. Nad min napis: DEN/ IM WELTKRIEGE/ GEFALLENEN BRÜDERN/ DIE GEMEINDE/ MÜTZENOW. Od strony kościoła napis: GOTT IST UNSERE ZU NUR FLICHT/ UND STÄRKE EINE HÜLFE IN/ DEN GROSSEN NÖTEN DIE/ UNS GETROFFEN HABEN. Po bokach pomnika imiona i nazwiska, stopnie wojskowe I daty śmierci poległych:
BERNANUS SCHÜTZ 6.10.14
EIS RES RICHARD BOÜRGER 1.11.14
REINHALD RAHN 20.11.14
BEF. PAUL SCHUMACHER 27.12.14
BEF. JOHANNES JARUCZEWSKI 7.7.15
MÜSK. MAX VOLKNER 21.7.15
DIE BRUDER
EIS RES. REINHOLD HOLZ 23.7.15
BEF. WILHELM HOLZ 8.10.16
BEFR. ERICH WACHENTUZ 9.8.15
EIS RES. BERTRAND SCHNIRCHOW 16.8.15
EDTH ERICH ZADDACH 15.9.15
MUSK. KARL BODTKE 31.12.15
MUSK. HEINRICH SALZ 2.4.16
ETFR. HERMANN GLARK 25.7.16
OFIZ. OTTO KLOLH 5.4.18
GEF. WITT HARTKE 26.6.18
REF. WILLI ZADDACH 4.7.18
EIS. REF. OTTO RIEHN 10.4.19
Niewątpliwą ciekawostką kościoła w Możdżanowie jest zestaw maleńkich witrażyków w oknach w prezbiterium świątyni. Wszystkie prawdopodobnie pochodzą w warsztatu słupskiego, jest to jednak tylko przypuszczenie.
Witaż – herb Weroniki von Massowen (pocz. XVIIw.)
Witraż – herb Jadwigi von Miltitzen (pocz. XVIIw.)
Witraż – herb von Massowen (pocz. XVIIw.)
Witraż – Ukrzyżopwanie Jezusa, fundatorki: Karstena Block i Martena Zesÿn, o czym mówi napis pod witrażem (1618r.)
Witraż – Przemienienie Pana Jezusa, fundator: Peter Vanselow (1617r.)
Witraż – herb Hansa von Miltitzen (pocz. XVIIw.)
Witraż - Zesłanie Ducha Świętego; fundator: Peter Rode, pastor z Gallensin (obecnie: Gałęzinowo, gm. Słupsk) (ok. 1618r.)
Witraż – Cudowny połów; fundatorzy bracia Hinrich i Simon Grantzow (pisownia zgodna z inskrypcją na witrażu) (prawd. 1618r.)
Witraż - Biczowanie Pana Jezusa; fundatorzy: Iacob Rode i Jacob Reppin (prawd. 1618r.)
Witraż – Widzenie króla Dawida; fundator: Dawid Wockenfus, pastor z Możdżanowa (prawd. 1618r.)
Witraż – Daniel w jaskini lwów; fundatorzy: Claus Rode i Daniel Steinfeldt (prawd. 1618r.)
Witraż – Walka św. Jakuba nad potokiem Jabbok; fundator: Jakub Depensehe (prawd. 1618r.)
Witraż – herb Joachima Maess (pocz. XVIIw.)
Witraż – herby Dawida Wockenfus i Petrusa Wockenfus (prawd. 1618r.)
Witraż – herb Heinricha von Milen Seliger (pocz. XVIIw.)
Witraż – herb księcia Jana Fryderyka Gryfity (pocz. XVIIw.)
Witraż – herb książęcy (prawdopodobnie herb Jana Fryderyka Gryfity ze Szczecina; wskazują na to liczne podobnieństwa w motywach jak i resztkach napisów (pocz. XVIIw.)
Witraż – Sąd Ostateczny; fundatorzy: bracia Urban i Jurgen Grantzow (prawd. 1618r.)
Witraż – Objawienie się Ukrzyżowanego; fundator: Joachim Wockenfus, pastor z Możdżanowa (prawd. 1622r.)
Witraż – Wywyższenie węża na pustyni zapowiedzią ofiary Chrystusa; fundatorzy: bracia Daniel, Timotheus, Iochim Wockenfus (pisownia zgodna z inskrypcją na witrażu) (1622r.)
Witraż – Narodzenie Pana Jezusa; fundator: Christian Barhe (1622r.)
Witraż – Sen Jakuba; fundator: Jakub Kuttener (1617r.)
Witraż – Ofiarowanie Pana Jezusa; fundator: Joachim Stuve (1622r.)
Witraż – Adoracja Krzyża przez żołnierza; fundator: Jurgen Hofmeister (1618r.)
Kościół p.w. "Matki Bożej Częstochowskiej" w Duninowie z XV w.

Kościół z 1374 r. na fundamencie z polnych kamieni, przebudowany na barokowy; skrywa w podziemiach szczątki rycerzy z potężnego rodu von Krummel. Włości Krummelów rozciągały się od Duninowa po Sławno. W przedsionku kościoła zachowała się pokrywa krypty ostatniego z nich, Georga. W kamieniu wyryto informację, że zmarł o godz. 8 rano 5 lipca 1602 r. Wg legendy, 63-letniego rycerza zabódł na polowaniu jeleń. Na płycie wyryto klątwę: "Kto poruszy ten nagrobek, niech go dotknie nieszczęście".
Kamienna płyta nagrobna Georga Krümmel
Wcześniej, bo jeszcze przed reformacją, kościół w Duninowie miał być miejscem pot


Herb von Puttkammer – ujęty z profilu uskrzydlony rybogryf z uniesionymi szponami, zwrócony w prawo.
Herb von Below – w polu trzy męskie ucięte głowy w stożkowych czapkach, en face. Twarze mają fryzowany zarost, rzeźbione oczy i małe nosy.
Herb von Glasenap – węgielnica zakończona ujętą z profilu męską głową, z krótkimi włosami, odsłaniającymi lewe ucho.
W kruchcie kościoła jeszcze jeden przedmiot zasługuje na uwagę: XIX-wieczna kamienna chrzcielnica. Jej oryginalne neogotyckie kształty i doskonała jakość wykonania sprawiają, że ten przedmiot może być ozdobą nie tylko wiejskiego kościoła. Każde pole czaszy jest ozdobione ostrołukiem zakończonym u dołu lilią, co przywodzi nam na myśl gotyckie katedry.
Już w nawie głównej jednym z dominujących elementów jest XIX-wieczny drewniany żyrandol. Ażurowe ornamenty w kształcie ostrołuków i trójliści sprawiają, ze ciężki świecznik jest dekoracyjny i sprawia optycznie lżejsze wrażenie. Całość jest polichromowana na brązowo i złoto, dopasowana do wyposażenia kościoła. Ciekawi mogą stanąć bezpośrednio pod żyrandolem: zobaczą wówczas, że składa się on z ośmiu pól, z których każde jest identyczne, jak poprzednie. Doskonała harmonia tego żyrandola sprawia, że jest to przedmiot wysokiej klasy.
Cztery okna w prezbiterium duninowskiego kościoła to cztery biblijne sceny: Boże Narodzenie, Ukrzyżowanie, Zmartwychwstanie i Jezusa błogosławiącego dzieci. Witraż „Ukrzyżowanie” pochodzi z 1889 roku i został ufundowany przez rodzinę von Below. Ich herb, jako fundatorów, znajduje się w dolnej części tego ołtarza. W kole, które historycy sztuki zwą tondem, centralną postacią jest umierający na krzyżu Jezus. Artysta nie zapomniał i o innych postaciach: po lewej stronie krzyża mdlejącą Maryję podtrzymuję św. Jan, u stóp płacze Maria Magdalena, z prawej – z Marią (prawdopodobnie Kleofasową) Józef z Arymatei. Całość jest utrzymana w żywych kolorach: czerwieni, żółci, błękicie, zieleniach. Twarze i odsłonięte ramiona postaci są odmalowane w naturalnych „cielistych” barwach.
Drugim z zasługujących na uwagę witraży jest „Boże Narodzenie”. Ten witraż również pochodzi z 1889r. Święta rodzina umieszczona w centralnej części tonda, oświetlona jest Gwiazdą Betlejemską. Pozostałe postacie, znajdujące się jakby w cieniu, utrzymane są w brązowo-sepiowych barwach w przeciwieństwie do Maryi i Józefa, których szaty i płaszcze są w żywych czystych kolorach. Dominuje biel pieluszek Jezusa.
Trzeci z olei witraż to Zmartwychwstanie. Jezus, wstający z grobu, ubrany w czerwoną szatę, wznosi się ponad głowami żołnierzy, ponad otwarty sarkofag.
Jednym z oryginalnych przedmiotów znajdujących w kościele w Duninowie jest bez wątpienia barokowa ambona, której powstanie datuje się na około 1750r. Kosz ambony wsparty jest na aniele, który stoi na kamiennym postumencie. Wszyscy zwracają uwagę na ozdobę anioła – korale, które znajdują się na lewej ręce postaci oraz na szyi.
Na ambonę prowadzi kilka prostych stopni. Sama ambona jest zamknięta prostą bramką. Zdziwią się miłośnicy baroku, przyzwyczajeni do przepychu złota i bieli lub złota i czerni w tym stylu. Tu mamy do czynienia z barokiem, w którym postaciom nadaje się naturalne lub zbliżone do naturalnych kolory.
Ponad kościołem, w wieży, znajduje się jeden z najciekawszych przedmiotów: gotycki, prawdopodobnie XV-wieczny dzwon spiżowy o średnicy 103 cm. Na nim znajduje się napis łaciński „to rex glorie xpe veni cum pace + consolor en uina fleo mortus pello nocina” Dzwon jest wyszczerbiony przy krawędzi - jest to efekt uderzeń serca, którego siła przez wieki naruszyła pierwotną konstrukcję dzwonu. Niestety, dostęp na wieżę jest utrudniony, a przez to sam dzwon również jest niedostępny dla zwiedzających.
Kościół filialny p.w. "św. Mikołaja" w Zimowsikach z XVI w.
Written by grzegorzKościół p.w. "Matki Bożej Częstochowskiej" w Objeździe z XVII w.
Written by grzegorzKościół p.w. "Matki Bożej Częstochowskiej" w Objeździe z XVII w.

Przed kościołem, po lewej stronie znajduje się tzw. ława wotywna z zatartą już niemal inskrypcją umieszczoną na wysokim oparciu krytym półkolistym daszkiem z blachy. Nad inskrypcją umieszczono wizerunek św. Jerzego (jeździec z dzidą przebijający smoka), po bokach niżej wizerunki orła i gryfa. Powszechnie uznaje się, że jest to pomnik poświęcony pamięci poległych w I wojnie światowej żołnierzy pochodzących z Objazdy i okolic.
Po prawej stronie kościoła, pod akacją znajduje się natomiast wysoki kamień w kształcie siedziska, na którym częściowo widnieją nazwiska mieszkańców Objazdy i okolic poległych w I wojnie światowej. Na wzniesieniu obok wejścia do kościoła znajduje się kamienna kapliczka z odkrytą wnęką na figurkę.
Dwór w Wytownie z 2 poł. XVIII w.
Późnobarokowy dwór zbudowany w połowie XVIII wieku otoczony zespołem parkowym z fosą. Obiekt został wymurowany z cegły, pokryty dachem naczółkowym. Zasadnicza część dworu zbudowana została na planie prostokąta z ryzalitem środkowym od północy. Dwór przebudowano na początku XX wieku wówczas do wschodniej strony dworu dobudowano skrzydło północne, do niego zaś skrzydło wschodnie. Z zabytkowego wyposażenia zachował się jedynie kominek i malowany herb rodu Puttkamerów. Wiadomo jednak, że mieszkały tu też inne rodziny szlacheckie.
Historyczne zapiski niewiele jednak mówią o jego historii i mieszkańcach. Niewiele wiemy również o tym co działo się w pałacu w czasie II Wojny Światowej i tuż po niej. Wiadomo na pewno, że hitlerowcy wykorzystywali budynek i stojące wokół niego zabudowania jako więzienie dla Rosjan i Polaków. To właśnie w Wytownie znajdował się jeden z obozów pracy w którym wykorzystywano i mordowano jeńców.
Zaraz po wojnie pałac przekształcono w biura miejscowego PGR. Szare ściany, lamperie malowane farbą olejną i zwykłe biurka. Później już w latach siedemdziesiątych pokoje wyposażono w łóżka i zamieniono w niewielki hotel w którym wypoczywały rodziny górników ze Śląska. Miejscowi, którzy pamiętają tamte czasy opowiadają, że już wtedy pałac został ogołocony ze wszystkiego, co wartościowe. Nigdy nie wyremontowano budynku. Miał to zrobić nowy właściciel, ale jak widać jemu też się nie udało.
Kościół filialny p.w. "św. Stanisława" w Zaleskich z XVIII w.
Written by grzegorzKościół filialny p.w. "św. Stanisława" w Zaleskich z XVIII w.
Jest to kościół filialny obecnie pod wezwaniem św. Stanisława. Pierwszy kościół został wzniesiony we wsi w 1590 roku.

Do zabytkowego wyposażenia świątyni należy kompilowany drewniany ołtarz z XVIII-wiecznymi rzeźbami oraz empory boczne i ławki z tego samego wieku, XIX- wieczny chór wsparty na drewnianych filarach. Na południowej ścianie wieży, poniżej okrągłego zegara widnieje data "1754". Kościół od początku istnienia należał do parafii w Duninowie. Na terenie przykościelnego cmentarza znajduje się XIX-wieczny krzyż poświęcony zmarłym mieszkańcom gminy Zaleskie w latach 1325 - 1853 z inskrypcją: "Hier ruhen in Gott die Hingeschiedene der Gemeinde SALESKE, vom Jahre 1325 -1854. Friede się mit ihnen!".
Kościół filialny p.w. "Podwyższenia Krzyża" w Machowinie z XIX w.
Written by grzegorzKościół filialny p.w. "Podwyższenia Krzyża" w Machowinie z XIX w.
More...
Ryglowy kościół p.w. "św Franciszka z Asyżu" w Wytownie z XVII w.
Written by grzegorz
Ryglowy kościół p.w. "św Franciszka z Asyżu" w Wytownie z XVII w.
Kościół, obecnie pod wezwaniem Św. Franciszka z Asyżu. Świątynia posiada konstrukcję
szachulcową, jedynie wieża i przybudówki są murowane. Nawa kościoła ma kształt
prostokątny bez wyodrębnionego prezbiterium. Wieża kościoła pochodzi z XIV wieku,
nawa z II połowy XVII w. Na południowej ścianie wieży znajduje się zegar. Dobudówki
oraz zmiany w elewacjach wieży datowane są na 1880 rok. Na szczególną uwagę zasługuje
oryginalne wyposażenie kościoła - ołtarz z II połowy XVII wieku z gotyckimi rzeźbami,
ambona kompilowana z elementów barokowych i neogotyckich, epitafium Marcina
Westphala z 1680 roku, empora z połowy XVIII wieku oraz przepiękny prospekt
organowy z XIX wieku.
Dwór w Zimowiskach z pocz. XIX w.

Neogotycki kościół filialny p.w. "Najświętszego Serca Pana Jezusa" w Gąbinie z 1914 r.
Written by grzegorz
Neogotycki kościół filialny p.w. "Najświętszego Serca Pana Jezusa" w Gąbinie z 1914 r.
Kościół w Rowach